بررسی تاثیر پارامترهای آب و هوایی بر عملکرد گندم دیم و آبی در سه منطقه مهم تولید گندم

عملکرد محصولات کشاورزی در سال های مختلف تغییر می کند. یکی از عوامل موثر بر عملکرد محصولات کشاورزی عوامل آب و هوایی هستند. در این تحقیق تأثیر پارامترهای آب و هوایی بارندگی، درجه حرارت، رطوبت نسبی، ساعات آفتابی، تعداد روزهای بارانی و تعداد روزهای ابری بر عملکرد محصول گندم در سه منطقه مشهد، گرگان و شیراز به تفکیک دیم و آبی مورد بررسی قرار گرفته است. برای تحلیل داده ها از روش رگرسیون چندگانه خطی و روش رگرسیون حداقل مربعات جزئی (pls) استفاده شد. نتایج مدل های خطی نشان داد که در کشت آبی گندم، در مشهد عوامل دما و رطوبت نسبی، در گرگان دما و روزهای بارانی و در شیراز دما و ساعات آفتابی، بیشترین تاثیر را بر عملکرد در طول فصل رشد داشته اند. همچنین در شرایط دیم، در مشهد دما و ساعات آفتابی، در گرگان بارندگی و رطوبت نسبی و در شیراز تعداد روزهای بارانی، عمده ترین عوامل آب و هوایی موثر بر عملکرد در طول فصل رشد بوده اند. مقایسه عملکرد گندم در شرایط دیم و آبی نیز نشان داد که در شرایط دیم بارندگی، تعداد روزهای بارانی و تعداد روزهای ابری و در شرایط کشت آبی دما و رطوبت نسبی تاثیر بیشتری بر عملکرد داشته اند. علاوه بر این تجزیه و تحلیل نتایج مدل های pls نشان داد که در همه آن ها بین عوامل هواشناسی ورودی، دو متغیر بارندگی و ساعات آفتابی بیشترین نقش را در عملکرد گندم بر عهده دارند و اثر دیگر متغیرها ناچیز است. البته باید به این نکته نیز توجه داشت که در یک سیستم کشاورزی نه تنها پارامترهای اقلیمی، بلکه عوامل غیراقلیمی نیز بر گیاهان زراعی تأثیر می گذارند. بنابراین برای به دست آوردن نتایج بهتر باید در مدل سازی ها نقش این عوامل نیز در نظر گرفته شود.